Đánh giá chất lượng đất là một trong những cách tốt nhất để xác định các loại cây trồng phù hợp với nhu cầu của bạn hoặc để tìm kiếm các vấn đề tiềm ẩn. Trong bài viết này, Indobio sẽ cung cấp một số chỉ tiêu đánh giá chất lượng đất quan trọng mà bạn nên biết.
Kết cấu đất
Kết cấu đất đề cập đến tỷ lệ tương đối giữa cát, bùn và sét trong đất, phản ánh thành phần vô cơ và cấu trúc đất. Đất được phân loại dựa trên kích thước hạt: cát (2,0 - 0,05 mm), bùn (0,05 - 0,002 mm) và sét (<0,002 mm). Kết cấu đất ảnh hưởng mạnh mẽ đến các tính chất như khả năng thoát nước, thông khí, giữ nước và giữ chất dinh dưỡng cho cây trồng. Đây là chỉ tiêu đánh giá chất lượng đất ổn định, rất khó thay đổi của đất.
Mật độ khối
Mật độ khối đề cập đến độ nén của đất và liên quan mật thiết đến cấu trúc đất, khả năng sục khí, di chuyển nước và dinh dưỡng. Đất có mật độ khối thấp, chẳng hạn đất tơi xốp với nhiều chất hữu cơ, cho phép rễ cây phát triển dễ dàng, có sự thông thoáng tốt và nước lưu thông hiệu quả. Ngược lại, đất nén chặt có mật độ khối cao có thể cản trở sự phát triển của rễ và gây ra ngập úng hoặc thiếu oxy trong đất.
Độ pH của đất
Độ pH của đất là chỉ tiêu đánh giá chất lượng đất quan trọng, phản ánh mức độ axit hoặc kiềm của môi trường đất và ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của cây trồng. Khi các ion H+ tích tụ trong đất, độ pH của đất có xu hướng giảm, làm tăng tính axit. Đất có độ pH thấp (từ 4,5 - 5,5 pH) thường gây hại cho cây do tính axit cao, làm hạn chế khả năng hấp thụ dinh dưỡng của cây trồng.
Mức pH lý tưởng cho đất dao động từ 5,5 - 8,0, với khoảng pH từ 6 - 7 được xem là tốt nhất cho hầu hết các loại cây trồng. Độ pH đất ảnh hưởng đến khả năng cung cấp dinh dưỡng, vì một số chất dinh dưỡng chỉ có thể hấp thụ hiệu quả ở một dải pH nhất định. Một số loài cây trồng yêu cầu đất có tính axit nhẹ hoặc hơi kiềm, vì vậy, việc hiểu rõ độ pH sẽ giúp lựa chọn cây trồng phù hợp với từng khu vực đất.
Độ ẩm của đất
Độ ẩm đề cập đến lượng nước có sẵn trong đất, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng cung cấp nước cho rễ cây. Việc đo độ ẩm giúp đánh giá xem đất đã được tưới đầy đủ hay chưa, và mức độ nước có thể thấm sâu tới rễ. Một số loại đất có thể ẩm ướt ở bề mặt nhưng lại không thấm đều ở các lớp sâu hơn, gây hạn chế cho sự phát triển của cây. Kiểm tra độ ẩm ở các độ sâu khác nhau sẽ cung cấp thông tin toàn diện về tình trạng nước trong đất.
Hàm lượng dinh dưỡng trong đất
Trong số các chỉ tiêu đánh giá chất lượng đất, hàm lượng dinh dưỡng thường được coi là quan trọng nhất. Đây là yếu tố trực tiếp ảnh hưởng đến khả năng phát triển và năng suất của cây trồng. Các chất dinh dưỡng chính như nitơ (N), photpho (P), kali (K),... quyết định quá trình sinh trưởng, phát triển rễ, và khả năng kháng bệnh của cây.
Nếu đất thiếu dinh dưỡng, cây sẽ gặp khó khăn trong việc duy trì các hoạt động sinh lý, bất kể các yếu tố khác như độ pH, độ ẩm hay kết cấu đất có lý tưởng đến đâu. Điều này có thể dẫn đến tình trạng cây còi cọc, giảm năng suất, hoặc dễ bị sâu bệnh tấn công hơn, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả canh tác.
Độ mặn của đất
Một số hàm lượng chất dinh dưỡng như natri, clorua,.. dư thừa là nguyên nhân làm tăng độ mặn của đất. Đất bị nhiễm mặn có thể gây ra những khó khăn trong việc hấp thụ nước của cây trồng, do mức độ ẩm thấp cao khi nồng độ muối tăng lên. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển mà còn làm giảm năng suất cây trồng, đòi hỏi các biện pháp quản lý hiệu quả để cải thiện điều kiện đất.
Ngoài những chỉ tiêu đánh giá chất lượng đất nêu trên, các yếu tố khách quan khác như ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm không khí cũng đóng vai trò quan trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe và năng suất cây trồng
